Намояндагони Ҳукумати Тоҷикистон, Иттиҳодияи Аврупо (ИА), Созмони ҷаҳонии тандурустӣ (СҶТ), Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH ва Хазинаи кӯдакони СММ (ЮНИСЕФ) имрӯз дар Форум дар бораи таъсир ва устувории Барномаи рушди соҳаи тандурустӣ гирди ҳам омаданд. Ҳадаф аз чорабинии мазкур намоиш додани дастовардҳои калидӣ ва таъсири барномаи аз ҷониби ИА маблағгузоришаванда ва муҳокима намудани он мебошад, ки чӣ гуна ин натиҷаҳо ҳифз ва дар солҳои оянда тақвият дода шаванд.
Барномаи рушди соҳаи тандурустӣ, ки дар соли 2021 оғоз шудааст, талошҳои миллиро барои таҳкими низоми кумаки аввалияи тиббию санитарӣ дастгирӣ мекунад. Барнома дар дастгирии пешрафти Тоҷикистон дар самти фарогирии умумӣ ба хидматрасониҳои тиббӣ нақши муҳим бозид ва таъмин намуд, ки ҳамаи одамон ба хидматрасониҳои тиббии зарурӣ бидуни мушкилоти молиявӣ дастрасӣ дошта бошанд. Тавассути се ҷузъ (компонент), ки аз ҷониби СҶТ, GIZ ва ЮНИСЕФ амалӣ карда мешаванд. Барнома маблағгузории давлатӣ барои соҳаи тандурустӣ, беҳтар намудани пешгирӣ ва мубориза бо сироятҳо ва дастрасии одилонаро ба хидматрасониҳои аввалияи тиббию санитарии босифат дар саросари кишвар васеъ намуд.
Дар Форум дар бораи таъсир ва устуворӣ дастовардҳои назарраси Барномаи рушди соҳаи тандурустӣ зикр ва намоиш дода шуданд. Форум ба таври расмӣ аз ҷониби муовини Вазири тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ Зулфия Абдусаматзода ва муовини Вазири молия Парвина Баҳромзода ифтитоҳ гардид. Радослав Дарскӣ, сафири Иттиҳодияи Аврупо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ифтитоҳ карда шуд. Дар форум ҳамчунин роҳбарони СҶТ, GIZ ва ЮНИСЕФ иштирок намуданд. Иштироки онҳо роҳбарияти қавии Ҳукумат ва аҳаммияти доимии шарикӣ ва талошҳои ҳамоҳангшударо дар таҳкими низоми тандурустии Тоҷикистон ва беҳтар кардани дастрасӣ ба хидматрасониҳои тиббӣ таъкид кард.
Дар тӯли тамоми давраи амалисозӣ, барнома ба банақшагирии бештар самарбахш, таҳияи буҷет ва идоракунии воситаҳои молиявии давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ мусоидат кард. Ин беҳбудиҳо тақсимоти одилона, самарбахши захираҳо ва ҳамоҳангсозии қавитар байни буҷетҳо ва афзалиятҳои тандурустиро дастгирӣ мекунанд. Барнома таҳияи абзорҳои таҳияи буҷет бар асоси далелҳо, таҳкими иқтидори таҳлили фискалӣ дар Вазорати тандурустӣ ва Вазорати молияро дастгирӣ намуда, механизмҳои навро ҷиҳати мусоидат ба таъмини шаффофият ва ҳисоботдиҳӣ ҷорӣ намуд. Ин ислоҳот барои сармоягузории бештар стратегӣ ба низоми кумаки аввалияи тиббию санитарӣ фазои мусоид фароҳам овард.
Тақвияти низоми кумаки аввалияи тиббию санитарӣ (КАТС) унсури асосии барномаи GIZ буд ва ҳамкории дарозмуддат бо шарикони миллӣ боиси беҳтар шудани сифати хидматрасониҳо, дастрасӣ ва идоракунӣ дар сатҳи КАТС гардид. GIZ Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолиро дар таҳкими низоми КАТС тавассути сармоягузориҳои ҳадафманд дар рушди қувваи корӣ, идоракунии инфрасохтор ва муассисаҳо, тибби оилавӣ, хидматрасониҳои ҳамгирошудаи вобаста ба ВНМО ва бемории сил, низоми қавитари бозравонӣ ва дастрасии боэътимод ба маводи дорувории зарурӣ дастгирӣ намуд. Дастовардҳои асосӣ мавридҳои зеринро дар бар мегиранд:
Бештар аз 8000 корманди соҳаи тиб тавассути курсҳо аз семинарҳои ҳадафманди якрӯза то барномаҳои дусолаи тахассусии баъдидипломӣ омӯзиш дода шуданд.
Хидматрасониҳои ҳамгирошудаи вобаста ба ВНМО ба 58 муассисаи КАТС ва хидматрасониҳои вобаста ба бемории сил ба 28 муассисаи КАТС васеъ карда шуданд.
Таҳкими низоми бозравонӣ барои гипертония ва диабети навъи II ва бештар аз 5 миллион ҳуҷҷатҳои зарурии мувофиқ паҳн карда шуданд.
Иштироки фаъоли ҷомеа, дастгирии 154 ярмаркаи саломатӣ, 650 машғулияти иттилоотӣ ва скринингҳо дар макон барои 27,478 нафар.
Дар натиҷа, шумораи бештари одамон метавонанд ба кумаки тиббии ҳамаҷониба, боэътимод ва дар сатҳи ҷомеа дар наздикии хона дастрасӣ пайдо кунанд, сатҳи саводи тиббии худро беҳтар намоянд, барвақттар барои дарёфти кумак муроҷиат кунанд ва ба хидматрасониҳои маҳаллии КАТС эътимоди бештар пайдо намоянд.
ЮНИСЕФ дар тақвияти пешгирӣ ва мубориза бо сироятҳо ва пешбурди стандартҳои таъмини об, санитария ва гигиена дар муассисаҳои тиббии Тоҷикистон ба пешравиҳои назаррас ноил гардид. Дастовардҳои асосӣ тасдиқи Стратегияи миллии пешгирӣ ва мубориза бо сироятҳо, Стандартҳои миллии таъмини об, санитария ва гигиена дар муассисаҳои тиббӣ ва таҳияи Нақшаи миллии сармоягузорӣ барои роҳнамоии кишвар ба таъмини дастрасии умумӣ то соли 2030 мебошанд. ЮНИСЕФ 1500 муассисаи КАТС ва 25 шуъбаи беморхонаҳоро бо стерилизатсия ва дастгоҳҳои тиббии зарурӣ муҷаҳҳаз кард, инфрасохтори таъмини об, санитария ва гигиенаро дар 37 муассисаи дараҷаи дуюм барқарор намуд ва 3000 дастгоҳи дастшӯиро насб намуда, низомҳои идоракунии партовҳоро беҳтар кард. Барои таъмини устуворӣ, 7600 корманди соҳаи тиб дар бораи протоколҳои пешгирӣ ва мубориза бо сироятҳо омӯзонида шуданд ва 43 тренери миллӣ сертификат ба даст оварданд. Ғайр аз ин, бештар аз 1,1 миллион хонавода бо паёмҳои муҳими гигиенӣ ва пешгирии сироятҳо фаро гирифта шуданд, ки ба хидматрасониҳои тиббии бештар бехатар ва устувор дар саросари кишвар саҳм гузоштанд.
Форум дар бораи таъсир ва устуворӣ ба ҷанбаҳои устуворӣ ва давомдорӣ диққати махсус дод. Шарикон аҳаммияти нигоҳдорӣ ва васеъ намудани натиҷаҳои бадастомада ва таъмин намудани онро таъкид карданд, ки тақвияти иқтидор, беҳтар кардани низомҳо ва таҷдиди инфрасохтор ба манфиати аҳолӣ пас аз давраи маблағгузории барнома идома ёбад. Иштироккунандагон ҳамчунин нақши муҳими ҳамкории ҷориро дар байни муассисаҳои давлатӣ, шарикони рушд ва ҷомеаи шаҳрвандӣ дар анҷоми ислоҳоти самарабахш ва ҳамоҳангсозии дастгирии оянда ба афзалиятҳои миллӣ қайд карданд.
“Ин барнома нишон медиҳад, ки чӣ гуна амалҳои ҳамоҳангшуда метавонанд боиси беҳбудиҳои доимӣ дар ҳаёти одамон шаванд”, гуфт ҷаноби Радослав Дарскӣ, сафири Иттиҳодияи Аврупо. “Иттиҳодияи Аврупо ифтихор дорад, ки Тоҷикистонро дар таҳкими низоми тандурустии он дастгирӣ кунад ва ҳамкории наздикро бо мақомоти миллӣ ва шарикон барои таъмини устувории ин натиҷаҳо идома хоҳад дод”.
Иттиҳодияи Аврупо шарикии қавии худро бо Тоҷикистон ва дастгирии доимии худро аз афзалиятҳои васеътари рушди кишвар тасдиқ кард. СҶТ, GIZ ва ЮНИСЕФ уҳдадориҳои худро ҷиҳати ҳамкории наздик бо шарикони миллӣ барои ҳифзи дастовардҳои барнома, мусоидат ба устуворӣ ва идомаи дастгирии Тоҷикистон барои пешрафт дар самти фарогирии умумӣ бо хидматрасониҳои тиббӣ таъкид намуданд.
Барои дарёфти иттилооти бештар, лутфан тамос гиред:
Маҳбуба Абдуллоева, Маъмури алоқаи Намояндагии Иттиҳодияи Аврупо дар Тоҷикистон, AMahbuba.ABDULLOEVA@eeas.europa.eu
