Муҳоҷирати меҳнатӣ омили калидӣ дар муносибатҳои иқтисодии байни Русия ва кишварҳои ИДМ боқӣ мемонад. Миллионҳо коргарон аз Осиёи Марказӣ (6,3 миллион нафар дар соли 2024 омадаанд) на танҳо холигии бозори меҳнати Русияро пур мекунанд, балки ҳамчун манбаи асосии даромади молиявӣ барои кишварҳои худ низ маҳсуб меёбанд.

Маблағҳое, ки онҳо ба ватан интиқол медиҳанд, на танҳо дастгирии молияви оилаҳояшон, балки як абзори пуриқтидори макроиқтисодӣ мебошад.

Дар ин замина, барномаҳои муташаккили муҳоҷирати меҳнатӣ на танҳо ба як воситаи иқтисодӣ, балки ба унсури калидии устуворӣ табдил меёбанд. Русия, ки бо афзоиши талаботи қувваи корӣ, пеш аз ҳама барои бахши истеҳсолӣ, рӯ ба рӯст, ба ҷалби қувваи кории ҳавасманд манфиатдор аст. Аз ҷониби дигар, ҷавонони кишварҳои ИДМ на танҳо барои ёфтани кор, балки барои рушди малакаҳои касбӣ имконияти қонунӣ ба даст меоранд.

Яке аз мисолҳои барҷастатарин рушди барномаи байналмилалии "Алабуга Старт" мебошад, ки аз ҷониби минтақаи махсуси иқтисодии «Алабуга» (Ҷумҳурии Тотористон, Русия) ташкил карда шудааст. Ин барнома, ки соли 2022 оғоз шуда буд, барои ҷалби занони ҷавон аз кишварҳои ИДМ ба рушди касбӣ ва кор дар корхонаҳои дорои технологияи пешрафта равона шудааст. Дар тӯли се сол барнома на танҳо ба иштирокчиён имкон дод, ки худро таъмин намоянд, балки ба бисёри онҳо имкон дод, то ба оилаҳои худ ёрии мунтазам расонанд.

МАНЗИЛ, ШУҒЛИ МУЪТАДИЛ ВА МУЗДИ МЕҲНАТИ ХУБ

Барнома барои занони ҷавон ва боистеъдоди аз 16 то 22-сола аз кишварҳои ИДМ пешбинӣ шудааст, ки омодаанд ба Тотористон омада, дар ширкати бузург карера созанд. Онҳо метавонанд бидуни таҷрибаи корӣ ё таҳсилоти мувофиқ дар барнома иштирок кунанд - "Алабуга Старт" ба онҳо имкон медиҳад, ки қадамҳои аввалини худро дар самти касбӣ гузоранд, кор бо музди хуб пайдо намоянд ва шахсони мустақил шаванд.

Ширкат хароҷоти парвози иштирокчиёнро ба Русия пардохт мекунад, дастгирии ҳамаҷонибаро ҳангоми ба кор даромадан таъмин менамояд ва дар хостелҳои муосири корпоративӣ бо нархи тахфифӣ (танҳо 44 доллар дар як моҳ) манзили зист фароҳам меорад. Албатта, маош яке аз ангезаҳои асосӣ аст - ҷавондухтарон метавонанд дар як моҳ аз 860 то 1783 доллар бигиранд.

Қобили зикр аст, ки барнома рӯйхати самтҳои касбии дастрасро мунтазам васеъ мекунад: дар соли 2025 шумораи самтҳои корӣ то шаш нафар афзоиш ёфт. Имрӯз духтарон метавонанд ҳамчун оператори истеҳсолӣ ё ронанда дар коргоҳи интиқоли воситаҳои нақлиёт кор кунанд, дар тиҷорати тарабхона ё меҳмонхонаҳо худро бисанҷанд, ихтисосҳои сохтмониро дар корҳои монтаж ва таъмир аз худ намоянд.

Майдони кор дар Тотористон чанд сол боз аз ҷиҳати самаранокӣ миёни минтақаҳои махсуси иқтисодии Русия дар ҷои аввал қарор мегирад. Дар қаламрави он даҳҳо корхонаҳои калон (аз ҷумла резидентҳо аз Туркия, Олмон, Дания ва Белгия) фаъолият менамоянд, ки ниёз ба кадрҳои баландихтисосро таҷриба мекунанд.

Ҳамин тариқ, роҳбарияти «Алабуга» ба хулосае омад, ки беҳтар аст мутахассисони худро омода намояд, аз он ки мутахассисони тайёрро дар бозор ҷустуҷӯ мекунад. Ҳамин тавр, идеяи барномаи "Алабуга Старт" ба вуҷуд омад, ки ҳамзамон барои рафъи норасоии кадрҳо ва фароҳам овардани имкониятҳои корӣ барои ҷавонон аз кишварҳои дӯст тарҳрезӣ шудааст.

Ҷавондухтарони иштирокдори барнома аз кишварҳои ИДМ на танҳо кор мекунанд, балки дар доираи чорабиниҳои ҳамгироӣ бо тарзи зиндагӣ дар Тотористон шинос мешаванд. Барои онҳо сафарҳои шаҳрҳои таърихии ҷумҳурӣ (Елабуга, Соҳили Челни, Қазон) ташкил ва чорабиниҳои варзишиву маҳфилҳои суҳбат гузаронида мешавад, ки ин ҳама ба онҳо кумак мерасонад, то зудтар ба муҳити маҳаллӣ мутобиқ шаванд ва фарҳанги минтақаро дарк намоянд.

ТАШАККУЛИ НАСЛИ НАВИ МУТАХАССИСОН

Ҳукуматҳо ин ташаббусро ҳамчун роҳи муҳоҷирати қонунӣ ва болоравии шуғли ҷавонон дастгирӣ мекунанд. Масалан, вазири меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон Солеҳа Холмаҳмадзода аз «Алабуга» боздид намуда, бо шароити кории шаҳрвандони Тоҷикистон, ки дар минтақаи махсуси иқтисодӣ кор мекунанд, шахсан шинос шуд.

• Мо итминон дорем, ки иштирок дар барномаи «Алабуга Старт» роҳи аъло барои ҷавондухтарони Тоҷикистон баҳри оғози касбашон аст,- гуфт ӯ.

Барнома инчунин дар Форуми иқтисодии Авруосиё ҳамчун намунаи муваффақи мусоидат ба шуғли ҷавонон ва мутобиқшавии касбӣ дар фазои ҳамгироӣ муаррифӣ гардид.

Ҳам мақомоти минтақавӣ ва ҳам ҷомеаи тиҷоратӣ аз ин ташаббус пуштибонӣ мекунанд. Ҳамин тариқ, барнома формати нави ҳамкории Русия ва кишварҳои ИДМ-ро дар соҳаи муҳоҷирати меҳнатӣ муқаррар менамояд.

Ғайр аз ин, маблағе, ки онҳо ба даст меоранд, ба духтарон имкон медиҳад, то оилаҳои худро дар ватан дастгирӣ намоянд. Бисёре аз иштирокчиён қисми назарраси маоши худро ба хона мефиристанд ва ба волидону хешовандонашон кумак мерасонанд. Мисоли равшан Алина Тойгонбоева аз Қирғизистон аст, ки дар бораи «Алабуга Старт» аз дугонааш маълумот гирифтааст.

• Ариза пешниҳод кардам ва HR бо ман тамос гирифтанд. Мо суҳбат кардем ва баъд онҳо барномаро ба волидонам муфассал шарҳ доданд. Онҳо маро ба осонӣ иҷозат доданд. Акнун ман ба модарам кумак мерасонам - дар шаш моҳи кор дар ин ҷо, ман нисфи қарзи ӯро пардохт кардам,- гуфт Алина.

Ин ба як тамоюли умумӣ мувофиқат мекунад: интиқоли маблағҳои шаҳрвандони ИДМ манбаи муҳими даромад барои иқтисодиёти кишварҳои Осиёи Марказӣ мебошад. Масалан, шаҳрвандони қирғиз, ки дар хориҷа кор мекунанд, дар соли 2024 қариб 3 миллиард долларро ба ватан интиқол додаанд, ки тақрибан 17% ММД-и кишварро ташкил медиҳад. Ҳамин тариқ, иштироки ҳатто чандсад ҷавондухтарон дар барномаи «Алабуга Старт» мустақиман ба иқтисодиёти кишварҳои ИДМ тавассути воридшавии маблағҳо ва коҳиши бекорӣ дар байни ҷавонон фоида меорад.

Ба даст овардани сармояи инсонӣ низ ба ҳамин андоза муҳим аст. Дар тӯли ду соли кор дар Русия, духтарон омодагии касбии арзишманд мегиранд - барномаро ҳамчун мутахассисони соҳибихтисос бо малакаҳои амалӣ ва таҷрибаи идоракунӣ хатм мекунанд. Онҳо интизоми корӣ, технологияҳои муосири истеҳсолӣ ва муоширати тиҷоратиро дар муҳити байналмилалӣ меомӯзанд, ки ҳамаи ин рақобатпазирии онҳоро дар бозори меҳнат афзоиш медиҳад.

НАСЛИ НАВИ МУТАХАССИСОН

Бисёре аз хатмкунандагони барнома нақша доранд касбашонро дар соҳаҳои интихобкардаашон пеш баранд ё тиҷорати худро бо истифода аз сармоя ва дониши гирифтаашон оғоз намоянд. Ин "ҷараёни баръакс"-и таҷриба инчунин метавонад барои худи кишварҳои иштирокчӣ фоидаовар бошад: пас аз бозгашт, ҷавондухтарон салоҳиятҳои нав ва дурнамои васеътарро бо худ меоранд ва ба таҷрибадорони беҳтарин табдил меёбанд.

Ниҳоят, барнома ҷанбаи муҳими иҷтимоӣ дорад - он ба тақвияти ҳуқуқу имконияти занон дар ҷомеаҳои анъанавӣ мусоидат мекунад. Бо таъмини ҷойҳои кории устувор ва бо музди хуб, ҷавондухтарон мустақилияти иқтисодӣ ва эътимод ба худ пайдо мекунанд. Чунин мисолҳо муносибатро нисбат ба кор ва касби занон дар кишварҳои ИДМ тағйир медиҳанд ва ҳамчун ҳавасмандсозандаи дигарон хизмат мерасонанд.

Модели "Алабуга Старт" дорои тамоми имкониятҳо барои густариш ва татбиқ дар дигар минтақаҳо ва соҳаҳо мебошад. Асосан, сухан дар бораи тарбияи насли нави мутахассисоне меравад, ки барои кор дар иқтисоди муосир ва тағйироти технологӣ омодаанд. Муваффақияти барнома метавонад барои эҷоди лоиҳаҳои шабеҳ дар ҳамкорӣ бо кишварҳои шарик илҳом бахшад, ки дар муддати тӯлонӣ ҳамгироиро дар фазои пасошуравӣ тақвият мебахшад ва барои ҳамаи иштирокчиён манфиатҳои мутақобила меорад.

Барномаи байналмилалии "Алабуга Старт" ба таври возеҳ нишон медиҳад, ки чӣ гуна стратегияи ҳамкории захираҳои инсонӣ, ки хуб андешида шудааст ва мутақобилан судманд аст, метавонад ҳамзамон мушкилоти рушди якчанд кишварро ҳал кунад. Ҷавонони кишварҳои ИДМ уфуқҳои навро барои худшиносӣ, даромади муносиб ва дурнамои рушд пайдо мекунанд, дар ҳоле ки Русия воридшавии қувваи кориро ба даст меорад ва робитаҳоро бо ҳамсоягони наздики худ мустаҳкам месозад.

Чунин шакли шарикӣ аллакай самаранокии худро исбот кардааст ва лоиҳа интизори давраҳои нав, достонҳои нави муваффақият ва густариши ҷуғрофӣ ба манфиати шукуфоии муштарак аст.